Roeddwn i’n falch o gael darllen ar Golwg360 heddiw fod Meirion Prys, Bwrdd yr Iaith, yn tynnu sylw at yr angen i fynd i’r afael a’r mewnfudo a’r allfudo o’r bröydd Cymraeg. Mae’n ddeng-mlynedd bellach ers i sylwadau Seimon Glyn godi proffil yr argyfwng oedd ac sy’n dal i wynebu ardaloedd Cymraeg. Mae’r llywodraeth, gan gynnwys Plaid Cymru yn anffodus, wedi methu mynd i’r afael a’r broblem o gwbl. Rhaid cydnabod hefyd fod ymgyrchwyr wedi bod yn dra aneffeithiol hefyd yn y maes hwn dros y ddeng-mlynedd diwethaf. Fe chwythodd Cymuned ei phlwc ac fel un o arweinwyr Cymdeithas yr Iaith dros y ddeng-mlynedd diwethaf mi fasw ni’r cyntaf i gydnabod fod y Gymdeithas wedi methu datblygu ymgyrch boblogaidd yn y maes.

Dwi’n siŵr fod yr allfudo yn broblem yr un mor ddifrifol â’r mewnfudo. Dwi’n ffodus mod i wedi medru cartrefu a chael gwaith yng Ngwynedd ond y gwir amdani yw fod llawer o fy ffrindiau wedi gorfod symud i Gaerdydd i gychwyn eu gwahanol yrfaoedd. Rhai ohonynt yn bobl oedd wastad eisiau mynd i fyw i Gaerdydd ac iawn felly, ond rhai byddai wedi ffafrio aros yn y fro pe bae cyfleoedd swyddi gwell yno. Roedd hi’n chwa o awyr iach felly darllen yn adroddiad Turner ar S4C ei fod yn argymell ystyried o ddifri symud y pencadlys i Gaernarfon. Roedd yr adroddiad yn rhestru pum dadl o blaid y symud ond dim ond tri yn erbyn. Dyma oedden nhw:

Manteision:

  1. Byddai’n rhoi S4C yn nes yn ddiwylliannol at ei gynulleidfa graidd a’i berfeddwlad ddiwylliannol naturiol.
  2. Byddai adleoli’n golygu y byddai’n rhaid newid diwylliant a gallai hynny olygu y byddai’n haws i gyflawni arbedion a synergedd.
  3. Byddai’r lluosydd economaidd yn sicr yn fwy mewn ardal o amddifadedd economaidd e.e. Caernarfon.
  4. Wrth feddwl am yr amgylchiadau economaidd anodd sy’n debygol yn ystod y blynyddoedd nesaf, byddai’n haws amddiffyn cyllid S4C mewn ardal o amddifadedd economaidd.
  5. O gofio y bydd S4C yn cael ei gyllido gan y BBC yn y dyfodol byddai adleoli’n ategu eu polisi o symud o’r dinasoedd mawr, a byddai hefyd yn atgyfnerthu ymrwymiadau’r BBC y tu hwnt i Gaerdydd.

Anfanteision:

  1. Gallai adleoliad o’r fath gael ei weld fel ‘rhedeg i ffwrdd’.
  2. Colli talent bresennol ac yn y dyfodol.
  3. Byddai’n tynnu sylw oddi wrth yr angen i fynd i’r afael â phroblemau pwysicach.

Fel un o drigolion Caernarfon dydy hi ddim yn syndod mod i o blaid o syniad o symud pencadlys S4C i Gaernarfon. Mae pobl sy’n gwybod lot mwy na fi am y pethau yma yn dweud mai dim ond rhywbeth symbolaidd fyddai hyn gan fod rhan fwyaf o swyddi’r sector allan yn y cwmnïau cynhyrchu annibynnol yn hytrach nag yn S4C ei hun. Digon teg, ond mae symbolaeth yn bwysig hefyd. A byddai dim ond llond dwrn o swyddi proffesiynol ychwanegol i Gaernarfon yn gwneud gwahaniaeth i’r dref ond dwi ddim yn meddwl byddai Llanisien yn teimlo’r golled rhywsut.

Please follow and like us: