Dros y misoedd nesaf yng Nghaersalem bydda i’n pregethu trwy Lyfr Genesis yn y Beibl. Dwi’n gobeithio (os bydd amser yn caniatau) sgwennu blog i fynd gyda pob pregeth. Dyma’r drydedd rhan. Dyma oedd dyma oedd y rhan gyntaf, (Y Cread)dyma oedd yr ail ran (Y Cwymp), dyma oedd y drydedd rhan (Noa), dyma oedd y pedwerydd rhan (Tŵr Babel) a dyma oedd y pumed rhan (Abraham – Rhan 1).

Tro diwethaf fe wnaethom ni ddechrau edrych ar hanes Abraham. Fe welsom fod Duw wedi rhoi pwrpas a galwad ar fywyd Abraham, a bod yr un Duw yn rhoi pwrpas a galwad ar fywyd pob un o’i blant heddiw.

Ymrwymiad Duw i Abram

Er fod Abram wedi credu yn yr Arglwydd a fod ganddo fe berthynas gyda Duw – mae’r bywyd wedyn o ddilyn yr Arglwydd yn fwy o broses, fel mae hanes Abraham yn dangos. Mae Duw wedi addo i Abram fod yna genedl fawr mynd i ddod allan ohono. Ond mae e a Sara yn edrych ar y sefyllfa, gweld eu hunain yn hen iawn ac felly yn annhebygol a allu cael plant ac yn penderfynu cymryd pethau mewn i’w dwylo eu hunain.

Mae’r cyfan yn mynd yn flêr iawn oherwydd fod Abram yn cysgu gyda Hagar, morwyn Sara ei wraig ac yn cael mab – Ishmael. Roedd Abram a Sara yn meddwl fod hwn yn gynllun da er mwyn cael etifedd er mwyn cyflawni galwad Duw iddyn nhw dyfu’n genedl fawr. Ond nid dyma oedd cynllun Duw.

Ydym ni weithiau yn cymryd pethau mewn i’n dwylo ein hunain yn lle disgwyl wrth Dduw?

Dwi am i ni oedi dros hyn am funud a holi os ydym ni weithiau yn syrthio i’r run trap ac Abraham a Sara. Ydy ni’n meddwl ein bod ni’n gwybod yn well ‘na Duw? Neu o leiaf, ydym ni’n llawn bwriadau da yn mynd a’n pen mewn i sefyllfa neu benderfyniad mawr mewn bywyd yn lle aros a disgwyl wrth yr Arglwydd? Dwi’n cofio darllen am Ruth Graham (gwraig Billy Graham), ddywedodd unwaith:

“I’m glad God doesn’t answer every prayer or I would have married the wrong man several times!”

Mae angen i ni ddysgu oedi yn ein bywyd a’n penderfyniadau personol i wahaniaethu rhwng ein syniadau a’n cynlluniau ni a beth yw cynllun gwell Duw i ni.

Arwydd o’r ymrwymiad

Mae’n amlwg fod Abram a Sara yn stryglo i drystio cynllun Duw. Mae’n nhw’n credu yn Nuw, mae ganddyn nhw berthynas efo Duw, ond byddwch chi’n gwybod fod hi ddim wastad yn hawdd trystio cynllun Duw. Dwi’n berson sy’n mynd i boeni am bethau, dwi’n reddfol eisiau trwsio pethau, pobol, perthnasau – felly dwi’n gallu cyd-ymdeimlo gyda Abram a Sara. Dwi angen cofio weithiau fod angen i fi adael fynd er mwyn i Dduw symud.

Ac felly mae Duw yn gwneud ymrwymiad gyda Abraham. Genesis 17:

1Pan oedd Abram yn 99 mlwydd oed, dyma’r ARGLWYDD yn ymddangos iddo, ac yn dweud, “Fi ydy’r Duw sy’n rheoli popeth. Dw i am i ti fyw mewn perthynas â mi, a gwneud beth dw i eisiau. 2Bydda i’n gwneud ymrwymiad rhyngon ni’n dau, ac yn rhoi llawer iawn o ddisgynyddion i ti.”
3Dyma Abram yn mynd ar ei wyneb ar lawr. Ac meddai Duw wrtho, 4“Dyma’r ymrwymiad dw i’n ei wneud i ti: byddi’n dad i lawer iawn o bobloedd gwahanol.

Ac fel arwydd o’r ymrwymiad yna mae Duw yn rhoi enw newydd iddo fe. Mae ei enw’n newid i Abram i Abraham! (Why reinvent the wheel?) Ac mae hynny yn bwysig – mae’n dangos fod dod i berthynas efo Duw yn rhoi hunaniaeth newydd i ni. Falle fod cymdeithas eisiau rhoi label negyddol arnoch chi.

Past it.
Wedi methu’r arholiad yna.
Ddim wedi cael y dyrchafiad yna.
Yn well na’r person yna, ond ddim cystal a’r person nesa.
Damaged goods.

Dyna’r math o labeli o hunaniaeth falle mae cymdeithas yn rhoi i bobl. A dydy’r eglwys, yn draddodiadol, ddim wedi bod llawer gwell. Mae gyda ni’r hen syniad Cymreig fod eich hunaniaeth a’ch gobaith chi wedi ei glymu yn beth chi’n gwneud yn hytrach ‘na beth mae Duw wedi gwneud drosoch chi. Byw bywyd da yn y gobaith, yn y diwedd fydd e’n ddigon da. Ond does dim sicrwydd mewn hunaniaeth felly, dim ond rhyw ‘hope for the best a hold tight’.

Ond wedyn ar y pegwn arall mae’r eglwys wedi dysgu’n gywir fod pobol yn bechaduriaid – ond wedyn yn cadw pobol yn y fan yna – ‘pechadur wyt ti a pechadur fyddi di’. Holl bwynt sylwi ein bod ni’n bechaduriaid yw derbyn maddeuant er mwyn cyfnewid yr hunaniaeth o fod yn bechadur am hunaniaeth newydd o fod yn blentyn i Dduw.

Fe wnaeth Duw ymrwymiad gyda Abraham ac fe gafodd enw a hunaniaeth newydd. Mae yr un Duw wedi gwneud ymrwymiad gyda pob un ohono ni trwy Iesu. Heddiw mae eisiau i ni dderbyn yr enw a’r hunaniaeth newydd hwnnw. Does dim rhaid i ni weithio am yr hunaniaeth hwnnw – mae Duw yn ei roi fel rhodd.

Does dim rhaid i ni fynd yn styc yn y gêr cyntaf a meddwl amdanon ni ein hunan fel pechadur am byth. Mae modd derbyn maddeuant pechodau a dod yn rhydd o’n hen hunaniaeth a derbyn yr hunaniaeth newydd o fod yn blentyn i Dduw sydd wedi derbyn bywyd newydd trwy Ras.

Ydym ni, fel Abraham, yn barod i ildio a camu mewn i’r hunaniaeth newydd mae Duw wedi ennill i ni?

Please follow and like us:

Dros y misoedd nesaf yng Nghaersalem bydda i’n pregethu trwy Lyfr Genesis yn y Beibl. Dwi’n gobeithio (os bydd amser yn caniatau) sgwennu blog i fynd gyda pob pregeth. Dyma’r drydedd rhan. Dyma oedd dyma oedd y rhan gyntaf, (Y Cread)dyma oedd yr ail ran (Y Cwymp), dyma oedd y drydedd rhan (Noa) a dyma oedd y pedwerydd rhan (Tŵr Babel).

Trwy Abram mae Duw yn parhau gyda’i gynllun mawr i achub y byd a sicrhau yn y diwedd fod ei newyddion da nid yn newyddion da i un bobl yn unig i’r holl genhedloedd – ac yn newyddion da i ni.

Mae yna sawl pennod yn Genesis yn sôn am hanes Abraham. Y rhannau dwi am i ni feddwl drostyn nhw heddiw yw Genesis 12:1-3 a 15:1-6. Y darn lle mae Duw yn dangos y cynllun sydd ganddo i’r byd trwy Abraham ac yna’r darn lle mae Duw yn dangos/herio Abraham i gredu a trystio yn Nuw a’i gynllun.

1Dyma’r ARGLWYDD yn dweud wrth Abram, “Dw i am i ti adael dy wlad, dy bobl a dy deulu, a mynd i ble dw i’n ei ddangos i ti. 2Bydda i’n dy wneud di yn genedl fawr, ac yn dy fendithio di, a byddi’n enwog. Dw i eisiau i ti fod yn fendith i eraill. 3Bydda i’n bendithio’r rhai sy’n dy fendithio di ac yn melltithio unrhyw un sy’n dy fychanu di. A bydd pobloedd y byd i gyd yn cael eu bendithio trwot ti.”

Yn y tair adnod yma mae gyda ni grynhoad o gynllun Duw yn y byd, cynllun Duw i Abraham yn y byd, a cynllun Duw i’r eglwys heddiw (ni!) yn y byd. Dyma yw y newyddion da – fod Duw yn dod i fendithio’r cenhedloedd.

Dyma sut mae Paul yn esbonio yr efengyl i’r Galatiaid 3:7-8:

7 Felly, y rhai sy’n credu sy’n blant go iawn i Abraham! 8 Ac roedd yr ysgrifau sanctaidd wedi dweud ymlaen llaw fod Duw’n mynd i ddod â phobl sydd ddim yn Iddewon i berthynas iawn ag e’i hun, drwy iddyn nhw gredu ynddo. Rhannodd Duw y newyddion da hwnnw gydag Abraham ymhell bell yn ôl: “Bydd gwledydd y byd i gyd yn cael eu bendithio trwot ti.”

Pwy mae Duw yn dewis i ddod a’r newyddion da?

Dwi’n credu’n gryf fod synnwyr digrifwch gan Dduw. Mae’n dangos hynny wrth ddewis a galw Abraham a Sarai. Gyda’r greadigaeth mewn llanast – pwy mae Duw yn ei ddewis i ddod a bendith i’r cenhedloedd? Par oedrannus di-blant sydd, yn ôl y byd, a’u dyddiau gorau tu ôl iddyn nhw.

“What can God do next? Something only God could have thought of. God sees and elderly, childless couple in the land of Babel itself and decides to make them the launch pad of his whole mission of cosmic redemption. One can almost hear the sharp intake of breath among the angels when the astonishing plan was revealed.” [Chris Wright]

Felly cyn mynd ymlaen – beth yw arwyddocâd a’r application i ni fod Duw wedi dewis Abraham a Sarai?

Does dim rhaid bod yn ddyn gwyn ifanc, gyda gradd dda, gyda 2.4 o blant, i gael eich galw a chael eich defnyddio gan Dduw i ddod a bendith i’r byd. Mae syniad Duw ynglŷn a phwy sy’n qualified i fod yn rhan o’i gynllun yn wahanol i syniad y byd. I ddweud y gwir dydy qualifications ddim yn dod mewn i’r darlun o gwbwl. Beth sy’n allweddol yw galwad.

Oherwydd fel mae’r ystrydeb yn dweud: “God doesn’t call the qualified! He qualifies the called!”

Ac os ydych chi’n adnabod Iesu – mae Duw wedi eich galw chi.

Dydy Duw ddim jest wedi eich achub chi rhag eich pechodau – mae e wedi eich achub chi i rhywbeth mwy. I chwarae eich rhan yn ei gynllun mawr i ddod a bendith i’r byd. Am llawer rhy hir mae’r eglwys yn y gorllewin, yng Nghymru, wedi llyncu’r celwydd mae dim ond dynion ifanc sy’n hoffi darllen am y Piwritaniaid sy’n derbyn galwad.

Mae yr alwad mae Duw yn rhoi i Abraham a Sarai – yn alwad i holl blant Abraham sy’n cynnwys pawb sy’n adnabod Iesu.

Felly beth oedd galwad Duw i Abraham?

1Dyma’r ARGLWYDD yn dweud wrth Abram, “Dw i am i ti adael dy wlad, dy bobl a dy deulu, a mynd i ble dw i’n ei ddangos i ti.

I ddechrau, mae’n amlwg fod elfen o drystio ac hefyd aberth yn rhan o ddilyn galwad Duw. Mae’n beth mawr i adael eich gwlad, pobl a teulu – gadael y pethau sy’n aml yn rhoi diogelwch a sicrwydd i ni. I rai Cristnogion mae’r alwad yma yn llythrennol. Mae llawer o wledydd sydd a Eglwys Iesu Grist yn tyfu gyflymaf fel Corea a China wedi derbyn y newyddion da i ddechrau achos fod yna Gymry wedi dilyn galwad Duw a gadael eu gwlad, pobl a’u teulu.

Mae’r egwyddor yn berthnasol i bawb dwi’n meddwl – sef fod angen i ni fod yn agored i Dduw alw ni allan o’n comfort zone, ein galw i fyw bywyd aberthol er mwyn i bobl eraill, trwyddo ni, brofi bendith Duw.

2Bydda i’n dy wneud di yn genedl fawr, ac yn dy fendithio di, a byddi’n enwog. Dw i eisiau i ti fod yn fendith i eraill.

Mae’n mynd mlaen i ddweud wrth Abraham allan ohono fe y bydd yna genedl fawr enwog. Mae’n hawdd cam-ddehongli hyn, ac mae llawer o bobl wedi. Y math o bobl oedd yn disgwyl i Iesu ddod ar geffyl nid ebol asyn hefyd yn dehongli cenedl fawr ac enwog fel mawr ac enwog mewn termau cyfoeth materol a grym milwrol.

Ond mae mawr ac enwog yn nhermau Duw yn wahanol i mawr ac enwog yn nhermau y byd. Y ffordd fod yn fawr ac enwog yn Nheyrnas Dduw yw nid i lordio hi dros bobl ac nid gwneud enw i chi eich hun – ond drwy wneud yn union beth mae ail hanner yr adnod yn dweud:
“…bod yn fendith i eraill.”

Ac yn ein dydd ni, y genedl mae Duw yn sôn amdano fan hyn yw yr eglwys, yn ôl Paul yn y Testament Newydd gwir blant Abraham heddiw yw pawb o bob cenedl sydd yn cydnabod Iesu yn Arglwydd.

3Bydda i’n bendithio’r rhai sy’n dy fendithio di ac yn melltithio unrhyw un sy’n dy fychanu di. A bydd pobloedd y byd i gyd yn cael eu bendithio trwot ti.”

Yr alwad mae Duw yn rhoi i Abraham felly yw y bydd yr holl fyd yn cael eu bendithio trwy Abraham. Trwy yr Hen Destament mae Duw yn delifro y fendith yma trwy un pobol ac un cenedl sef y Hebreaid/Iddewon. Ond doedd e byth yn fwriad gan Dduw i’r newyddion da a’r fendith yma berthyn yn unig i un pobol mewn un lle.

Er fod y fendith yn dod trwy un genedl, roedd yn fendith i’r holl fyd a pob cenedl.

Felly os mai ni, pobl o bob cenedl sy’n adnabod Iesu, yw plant Abraham heddiw mae’r alwad yma i Abraham yn alwad i ni.

Ni yw gobaith y byd.
Ni sy’n dweud posib, pan mae’r byd yn dweud amhosib.
Ni sy’n derbyn pobl, pan mae cymdeithas yn gwrthod pobol.
Ni sy’n maddau, pan mae’r byd yn dweud anfaddeuol.
Ni sy’n gweld y gorau ym mhobol pan mae cymdeithas yn gweld y gwaethaf ym mhobol.

Beth oedd yr allwedd i Abraham ddilyn yr alwad yma?

Roedd yr alwad yma roddodd Duw i Abraham yn tall order ag ystyried ei sefyllfa fe a Sara. Sut gallai cwpwl oedrannus heb blant eni cenedl fawr? Mae’r ateb yn weddol syml – trwy ffydd!

A dyma’r ARGLWYDD yn mynd ag Abram allan, a dweud wrtho, “Edrych i fyny i’r awyr. Cyfra faint o sêr sydd yna, os fedri di! Fel yna fydd dy ddisgynyddion di — yn gwbl amhosib i’w cyfri.” Credodd Abram yr ARGLWYDD, a chafodd ei dderbyn i berthynas iawn gydag e. [Genesis 15:5-6]

Er mwyn derbyn, prosesu a dilyn galwad Duw roedd rhaid i Abraham a Sara gredu a trystio Duw. Roedd y dystiolaeth fydol yn awgrymu’r gwrthwyneb – roedd yr ods yn eu herbyn – felly yr unig ffordd ymlaen oedd trwy ffydd a trystio yn Nuw.

Ac rydym ni’n byw mewn byd pesimistiaid a’r pesimistiaeth yna wedi llithro mewn i’r eglwys – yn arbennig i eglwysi Cymraeg. Ond, gaw ni freuddwydio efo Abraham a Sara? Gaw ni gredu a trystio yn Nuw fel Abraham a Sara? A chredu nid yn unig fod Duw yn dymuno bendith i ni – ond fod Duw yn dymuno defnyddio ni i ddod a bendith i’r byd?

Please follow and like us:

Dros y misoedd nesaf yng Nghaersalem bydda i’n pregethu trwy Lyfr Genesis yn y Beibl. Dwi’n gobeithio (os bydd amser yn caniatau) sgwennu blog i fynd gyda pob pregeth. Dyma’r drydedd rhan. Dyma oedd dyma oedd y rhan gyntaf, a dyma oedd yr ail ran.

Er i Adda ac Efe adael Duw i lawr mewn ffordd ddramatig, y peth cyntaf mae Duw yn ei wneud yw eu helpu i ddelio gyda’r cywilydd. Oherwydd fod Duw yn Dduw cariad sydd ar ein hochor ni. Fel ddywedodd rhywun unwaith: “He hasn’t come to rub it in, but to rub it out.”

Hanes Noa

Rydym ni’n ail-ymuno a hanes Genesis drwy edrych ar fywyd a cyfnod Noa heddiw. Mae hyn yn golygu ein bod ni wedi brasgamu dros hanes difyr a phwysig Cain ac Abel a hanes Enoch. Edrychwch ar yr hanesion yna yn eich amser eich hun.

O ddrwg i waeth…?

Tro diwethaf roedden ni’n delio gyda’r cwestiwn ynglŷn a drygioni, tywyllwch a phechod yn dod mewn i’r byd. A dyna yw’r darlun a’r cyd-destun yn y cefndir trwy’r penodau yma sy’n mynd a ni at a thrwy hanes Noa. Mae’r byd perffaith greodd Duw yn mynd yn fwy a mwy troëdig oherwydd ein pechod ni. Mae’r byd sy’n cael ei bortreadu erbyn Genesis 6 yn bleak iawn. Mae i’w weld gliriaf yn agwedd Duw ei hun rydym ni’n ei ddarllen yn Genesis 6:5-6

Roedd yr ARGLWYDD yn gweld bod y ddynoliaeth bellach yn ofnadwy o ddrwg. Doedden nhw’n meddwl am ddim byd ond gwneud drwg drwy’r amser.  Roedd yr ARGLWYDD yn sori ei fod e wedi creu’r ddynoliaeth. Roedd wedi ei frifo a’i ddigio.

Mae yna rhyw vulnrability yma i gymeriad Duw. Nid gwendid ac ofn o’r rheidrwydd, ond vulnrability sy’n dod allan o gariad ac yn y diwedd yn gwneud Duw yn empathetig. I fi mae hyn yn bwysig – galla i gael perthynas gyda Duw sy’n gallu dangos empathi. Ond byddai’n anodd datblygu perthynas gyda Duw pell oer.

Fodd bynnag – er y cefndir tywyll – mae yna wastad obaith ac mae’n ymddangos fod yna wastad rhai ym mhob cenhedlaeth sy’n adnabod a ceisio addoli Duw. Ydy mae’n dywyll ac mae’r byd wedi syrthio ond mae goleuni a daioni Duw dal i dorri trwodd. Mae rhai adnodau yn sefyll allan fel yr adnod am Enoch: “Roedd gan Enoch berthynas agos gyda Duw…” (Genesis 5:22) Ac yna yr adnod am ein cyfaill heddiw Noa: “Ond roedd Noa wedi plesio’r ARGLWYDD.” (Genesis 6:8)

Y Dilyw

Wrth feddwl am Noa yr hyn sy’n dod i’n meddwl ni’n syth yw hanes y Dilyw ac Arch Noa. Mae’n ddiddorol nodi mae nid dim ond llyfrau hanes y traddodiad Iddewig sy’n adrodd am ddilyw mawr. Mae sôn am lifogydd enfawr yn rhan o draddodiad diwylliannau eraill y cyfnod hefyd – sydd yn gwneud yr adroddiad sydd yma yn y Beibl yn fwy credadwy.

A oedd e’n ddilyw gwir fyd eang? Neu yn ddilyw o’r byd oedd yn rhan o’r stori yma, ardal Mesopotamia? Fe gewch chi Gristnogion sy’n hapus i gredu’r ddau safbwynt. I fi beth sy’n bwysig yw’r stori fawr mae’r hanes yn ein dysgu am ymwneud Duw a’r byd ac a dynoliaeth. Y creu – y cwymp – ond hefyd yr adferiad.

Cyfiawnder Duw

Mae’r hanes yma yn ein gorfodi i ofyn cwestiynau anodd am gymeriad Duw a chyfiawnder Duw. Ni’n derbyn a deall fod pechod wedi gwneud llanast o’r byd. Ond oedd wir angen dilyw? Oedd Duw yn defnyddio gordd i agor cneuen?

Yr unig beth ddyweda i oedd bod maint y dilyw yn rhoi syniad i ni o ddifrifoldeb pechod. Yn yr un ffordd, ganrifoedd wedyn roedd cost yr aberth ar y Groes yn rhoi syniad i ni o gariad Duw atom ni. Dydy Duw cyfiawn a Duw cariad ddim yn gwneud dim yn half mesures.

Cyfamod Duw

Er y dilyw – mae Duw wrth gwrs yn gwneud cyfamod neu ymrwymiad gyda Noa, yr anifeiliaid a’r ddaear. Dwi’n meddwl fod hi’n bwysig bod ni’n cofio hynny. Ie, ni yw coron y greadigaeth a gyda ni mae perthynas ar lefel ysbrydol a Duw. Ond mae Duw’n gwneud ymrwymiad gyda’r ddaear hefyd – a dylai hynny gael ei adlewyrchu yn y ffordd rydym ni’n trin a byw fel dinasyddion yn y byd yma.

Enfys

Mae Duw yn gwneud ymrwymiad i beidio anfon dilyw arall. Ac fel arwydd o hynny mae’r enfys. Mae symbol yr enfys yn golygu rhywbeth i mi yn bersonol. Fel y bydd rhai ohonoch chi yn gwybod dwi’n ffansio fy hun yn dipyn o ffotograffydd. Dwi’n cofio bod allan rhywbryd, dwi ddim yn cofio lle yn union, ac roedd hi jest ar ôl i storm basio heibio.

Daeth yr haul allan trwy’r cymylau a dyna lle roedd yr enfys mwyaf llachar a chlir erioed i mi ei gweld. Yn naturiol dyna estyn am y camera. Ond fedrwn i ddim am fy myw gymryd llun oedd yn dangos yr enfys er ei bod hi’n glir o’m mlaen i. Trio pob math o wahanol osodiadau ar y camera, rhoi gwahanol filters ar y lens ond dim yn gweithio.

Yna dwi’n cofio yn glir Duw yn dweud wrth i yn y fan a’r lle – bron y byddwn i’n dweud mod i wedi clywed ei lais yn glywedol. Dywedodd Duw mae nid trwy lens y camera oeddwn i’n gallu gweld yr enfys, ond dim ond trwy lens neu lygaid ffydd. Ac roedd hwnnw yn wers bwysig i fi y diwrnod yna.

Ond mae’n wers bwysig i ni yn gyffredinol sy’n codi o’r hanes yma. Falle fod gyda ni gwestiynau? Falle fod ni ddim yn deall popeth? Dychmygwch sut oedd Noa yn teimlo – ond fe wnaeth e ymddiried yn Nuw heb wybod yn glir falle beth fyddai ar ddiwedd y daith.

#epicfail

Dwi am orffen heddiw drwy droi at un o droeon trwstan mwyaf y Beibl. Gadewch i ni ddarllen yr hanes (Genesis 6:20-21):

Roedd Noa yn ffermwr. Fe oedd y cyntaf un i blannu gwinllan. Yfodd Noa beth o’r gwin, a meddwi. Tynnodd ei ddillad a gorwedd yn noeth yn ei babell.

Nawr cofiwch mae Noa oedd yr hufen. Yr unig ddyn oedd yn plesio’r Arglwydd. Noa oedd yn gyfrifol am ail boblogi a gofal ar ôl creadigaeth Duw. Hwn, Noa, oedd gobaith mawr y ganrif! A beth yw’r peth cyntaf mae e’n gwneud? Plannu gwinllan, cynhyrchu gwin, yfed y cyfan a deffro’n noeth.

Os mae hwn, Noa, oedd y best of the crop – pa obaith sydd i ddynoliaeth a pa obaith sydd i’r byd?

Wel, o linach Noa, yn y diwedd y daeth Iesu. Ac os ydy Duw yn gwneud cyfamod a Noa ac yn defnyddio joskin/hambon digon blêr fel Noa yna fe all e dy ddefnyddio di. Rydym ni’n canu’r emyn plant yn aml:

“Nid mega arwyr, mega ddewr yw pobl Duw…
Yn wir, mae’n rhyfeddol:
Maen nhw ‘run fath â ti a fi!”

Fyddw chi’n falch o glywed nad ydw i wedi profi yr un tro trwstan yn union a Noa. Ond dwi wedi cael ac yn parhau i gerdded mewn i lanast, llanast pechod yn fy mywyd. Ond y newyddion da yw fod gras Duw yn ddigon i ddelio a llanast ddoe, heddiw a fory.

Fel dywedodd Ann Griffiths:

er gwaethaf dilyw pechod
a llygredd o bob rhyw,
dihangol byth heb soddi,
am fod yr arch yn Dduw.

Please follow and like us:

Dros y misoedd nesaf yng Nghaersalem bydda i’n pregethu trwy Lyfr Genesis yn y Beibl. Dwi’n gobeithio (os bydd amser yn caniatau) sgwennu blog i fynd gyda pob pregeth. Dyma’r ail ran, dyma oedd y rhan gyntaf.

Mae Genesis yn dechrau gyda delwedd o fyd perffaith, byd sy’n wahanol iawn i’n byd ni heddiw. Mae ein newyddion yn llawn hanesion trist am ryfeloedd, ffoaduriaid, llofruddiaethau, cam-drin plant, gwleidyddion anonest, ac mae’r rhestr yn mynd ymlaen ac ymlaen. Er fod yna lawer o obaith a prydferthwch yn y byd, does dim angen gradd i weithio allan fod rhywbeth sylfaenol o’i le, a fod y byd yma yn wyrdroëdig.

Beth felly aeth o’i le? Yn syth ar ôl hanes y Creu yn Genesis rydym ni’n cael hanes Adda ac Efa yng Ngardd Eden.

Dyma’r ARGLWYDD Dduw yn cymryd y dyn a’i osod yn yr ardd yn Eden, i’w thrin hi a gofalu amdani. A dyma fe’n rhoi gorchymyn i’r dyn: “Cei fwyta ffrwyth unrhyw goeden yn yr ardd, 17 ond paid bwyta ffrwyth y goeden sy’n rhoi gwybodaeth am bopeth — da a drwg. Pan wnei di hynny byddi’n siŵr o farw.” (Genesis 2:16-17)

Yn bersonol dwi’n credu bod Adda ac Efa yn bobl go-iawn yn byw mewn lle go-iawn. Y ddadl gryfaf dros gredu hyn yw fod y Testament Newydd yn siarad amdanyn nhw fel pobl oedd wedi byw a bodoli go-iawn. Wedi dweud hynny, mae’n weddol glir fod yna elfennau mwy darluniadol i’r stori yma hefyd, a dydy dweud hynny ddim yn tynnu ffwrdd o gwbwl o’r gwirioneddau sy’n cael eu cyfathrebu i ni yn y stori. Nid coeden debyg i unrhyw goeden arall oedd hon ac nid neidr fel unrhyw neidr arall oedd honno. Bwriad yr hanes yma yw dysgu gwirionedd diwinyddol/ysbrydol i ni yn fwy na rhoi gwers fotaneg, cofiwn ni hynny.

Mae’r hanes yn mynd yn ei flaen ym mhennod 3:

Gwelodd y wraig fod ffrwyth y goeden yn edrych yn dda i’w fwyta. Roedd cael ei gwneud yn ddoeth yn apelio ati, felly dyma hi’n cymryd peth o’i ffrwyth ac yn ei fwyta. Yna rhoddodd beth i’w gŵr, oedd gyda hi, a dyma fe’n bwyta hefyd. (Genesis 3:6)

Beth oedd yn mynd mlaen fan hyn? Os ydyn ni’n meddwl am y peth, symbol oedd bwyta o’r goeden. Y broblem sylfaenol oedd fod Adda ac Efa yn meddwl eu bod nhw’n gwybod yn well ‘na Duw – dyna oedd y broblem sylfaenol. Ai problem Adda ac Efa oedd eu bod nhw’n chwenychu bod ar yr un lefel a Duw? (sy’n eironig i feddwl y byddai Duw ganrifoedd wedyn yn dod i fod ar yr un lefel ac Adda ac Efa!) Efallai nad oedd Adda ac Efa yn hapus gyda jest bod wedi eu creu ar lun a delw Duw – roedden nhw eisiau bod yn dduw? Sylwch ar eiriau’r neidr wrth Efa:

Ond dyma’r neidr yn dweud wrth y wraig, “Na! Fyddwch chi ddim yn marw. Mae Duw yn gwybod y byddwch chi’n gweld popeth yn glir pan wnewch chi fwyta. Byddwch chi’n gwybod am bopeth — da a drwg — fel Duw ei hun.” (Genesis 3:4-5)

Mae’r neidr yn chwarae ar ein gwendid ni o fod eisiau bod yn dduwiau bach ar ein bywydau ein hunain.

Beth mae’r stori yma yn ein dysgu ni am y syniad o ‘bechod gwreiddiol’? Ydym ni’n bechaduriaid oherwydd i Adda ac Efe bechu? Neu ydym ni’n bechaduriaid fel Adda ac Efa? Dyma gwestiwn mae’r eglwys wedi bod yn cnoi cil drosti ers canrifoedd. Ond un peth dwi yn gwybod – dwi’n adnabod fy natur fy hun ddigon da i wybod y byddwn i wedi cymryd yr un cam gwag ac Adda ac Efa petaswn i yno yng Ngardd Eden y diwrnod hwnnw.

Yn syth ar ôl i Adda ac Efa bechu maen nhw’n teimlo euogrwydd a chywilydd:

Yn sydyn roedden nhw’n gweld popeth yn glir, ac yn sylweddoli eu bod nhw’n noeth. Felly dyma nhw’n rhwymo dail coeden ffigys wrth ei gilydd a gwneud sgertiau iddyn nhw’u hunain. (Genesis 3:7)

Mae euogrwydd a chywilydd yn bethau gwahanol ond sy’n dod gyda’i gilydd. Mae euogrwydd yn derm cyfreithiol – yn ffaith ddu a gwyn ond i ni ganfod y ffeithiau a’u derbyn. Ond mae cywilydd fwy i wneud gyda’n teimladau a’n emosiynau.

Dwi ddim yn gwybod os ydych chi, fel fi, wedi teimlo’r euogrwydd a’r cywilydd roedd Adda ac Efa yn ei brofi yma? Efallai eich bod chi yn carrio baggage tebyg neu o fath gwahanol? Falle eich bod chi wedi blino cario’r baggage rownd gyda chi ers blynyddoedd?

Y newyddion da yw hyn: hyd yn oed yng nghanol euogrwydd a cywilydd Gardd Eden fe gamodd Duw i mewn i helpu.

Wedyn dyma’r ARGLWYDD Dduw yn gwneud dillad o grwyn anifeiliaid i Adda a’i wraig eu gwisgo. (Genesis 3:21)

Er fod Adda ac Efa newydd adael Duw i lawr big time, y peth cyntaf mae Duw yn ei wneud yw eu helpu nhw i ddelio gyda’r cywilydd. Pam? Oherwydd fod Duw yn Dduw cariad sydd ar ein hochor ni. Fel ddywedodd rhywun unwaith: “He hasn’t come to rub it in, but to rub it out.”

Os ydyn ni’n teimlo cywilydd am rywbeth y peth olaf rydym ni eisiau ydy rhywun i’w rwbio mewn – ond yn aml dyna sut ydym ni’n trin ein gilydd. “Told you so.” neu “What goes around comes around” ac ati. Ond ddim felly mae Duw efo ni. Mae wedi dod i gymryd ein cywilydd i ffwrdd. Ac fe wnaeth y cynllun yna ddechrau yn syth bin yna yng Ngardd Eden.

Please follow and like us: