Datblygiad diddorol iawn yn y byd ar-lein Cymraeg yn ddiweddar oedd lansio Golyg.com. Mae’n wasanaeth sy’n rhannu ffeiliau BitTorrent o raglenni S4/C. O’r hyn rwy’n deall mae’r gwasanaeth yn anghyfreithlon fel y rhan fwyaf o wasanaethau BitTorrent yn yr iaith fain.
Yn bersonol dydw i heb ddefnyddio Golyg eto ond dwi wedi defnyddio gwasanaethau tebyg yn Saesneg a hynny ar gyfer rhaglennu teledu lle nad oedd yna ffordd cyfreithiol o’u gwylio. Er enghraifft roedd Lost (fy hoff ddrama deledu erioed!) yn cael ei ddarlledu ar Sky ar nos Wener ond doedd dim modd edrych ar y rhaglen trwy iTunes tan y bore Llun. Roedd y tridiau yna felly yn peri i bobl oedd heb Sky wylio’r rhaglen yn anghyfreithlon ar y we. Hynny yw, pe bae’r rhaglen wedi bod ar gael ar iTunes nos Wener yr un pryd ag y caethai ei ddarlledu ar Sky mi fuaswn i’n fwy na parod i dalu am gael gweld. Rwy’n cydnabod fod hyn yn anghywir ond y pwynt rwy’n ceisio ei wneud yw mai diffyg darpariaeth gyfreithlon sy’n gyrru defnyddwyr at wasanaethau anghyfreithlon.
Y dyma yw’r allwedd, dwi’n un o’r bobl sydd yn fwy na bodlon talu a dim ond yn troi at gyfryngau anghyfreithiol lle nad oes fersiwn gyfreithlon ar gael. Roeddwn i’n ddefnyddiwr brŵd o Napster a Limewire ond unwaith y daeth Apple ag opsiwn cyfreithiol gerbron trwy’r iTunes Store wnes i stopio defnyddio Limewire yn syth.
A dyna pam dwi’n meddwl fod modd amddiffyn Golyg sy’n rhannu rhaglenni S4/C dros BitTorrent. Er ei fod yn anghyfreithiol yn llygaid cyfraith gwlad dwi’n meddwl fod cyfiawnhad foesol dros fodolaeth Golyg tan fod gwasanaethau a rhwydweithiau dosbarthu S4/C yn cyrraedd yr un lefel a rhai cyfatebol yn Saesneg ac felly yn dod a chyfartaledd hawliau darlledu i siaradwyr Cymraeg.
Felly dwi’n meddwl fod cyfiawnhad i Golyg tan fod:
- Gwasanaeth S4/Clic yn cael ei uwchraddio i fod o gystal safon a gwasanaethau VOD tebyg i iPlayer ac fod yn rhaid iddo gael ei rolio allan ar draws sawl platfform nid dim ond porwyr gwê ar gyfrifiaduron pobl. Er enghraifft, ei gynnwys ar focsys Freeview cwmnïau fel Humax, app ar gyfer platfformau fel Xbox a PS3 ayyb…
- Fod cyfresi S4/C, yn arbennig cyfresi drama a dogfen, ar gael i’w prynu yn syth bin trwy wasanaethau lawrlwytho cyfreithiol fel iTunes Store. Yn ddelfrydol dylai fod rhaglen gyhoeddi DVD flynyddol gan S4/C hefyd, efallai fod economeg hyn ddim yn bosib ond does dim byd yn atal rhoi’r cynnwys i gyd ar-werth ar iTunes fesul cyfresi a fesul rhaglenni.
Tan fod S4/C yn darparu’r gwasanaethau uchod, sy’n norm bellach i gynulleidfaoedd Saesneg, i’r gynulleidfa Gymraeg dwi’n credu fod cyfiawnhad foesol dros fodolaeth Golyg.
Fe fyswn i’n cytuno petai cael rhaglenni teledu ar gael pan dwi isho iddyn nhw fod ar gael yn hawl dynol absoliwt. Gan nad ydi o, rhaid i mi anghytuno’n llwyr.
Dwi ddim yn dweud fod o’n hawl dynol absoliwt Gethin! Dweud ydw i fod o’n hawl sylfaenol i siaradwyr Cymraeg dderbyn gwasanaeth o’r un safon a siaradwyr Saesneg. Wyt ti o leiaf yn cytuno gyda hynny?
Be dwi’n feddwl ydi, os nad oes modd cyfreithlon o weld rhywbeth, dyna ddiwedd arni. Dim bwys pa iaith.
Hyd yn oed os yw cyfraith yn trin dau set o bobl yn wahanol? Siawns fod y ddeddf foesol yn dod uwchlaw deddf gwlad wedyn?
Di’r gyfraith ddim yn trin pobl yn wahanol. Roedd o’n anghyfreithlon gwylio lost ar y we…
Roedd hynny yn anghywir, wrth gwrs, ond dwi’n dawel fy nghydwybod oherwydd roeddwn ni’n eu prynnu wedi beth bynnag. Yn achos Lost roeddwn ni jest yn defnyddio hwnnw fel esboniad fod pobl dim ond yn troi at anghyfraith pan nad ydy cyfraith yn darparu e.e. iTunes yn dod i gynnig opsiwn cyfreithiol yn lle Limewire ac felly Limewire yn gorffen. Dwi wedi golygu y post nawr i adlewyrchu hyn yn well.
Roeddwn ni’n meddwl dy fod yn siarad am y rhagleni a’r ddarpariaeth Gymraeg ochr yn ochr a’r ddarpariaeth Saesneg. Sori.
Pam ydy copïo S4C yn anghyfreithlon? Mae’r gyfraith yn sicrhau hawlfraint. Ond mae cwmnïau teledu wedi cadw “cedwir pob hawl” fel opsiwn default.
Dw i ddim yn meddwl bod nhw wedi archwilio opsiynau eraill. Efallai dylai’r sianel meddwl am drwyddedu agored yn ei chytundebau comisiynu.
S4C yw ein sianel teledu, dyn ni’n gallu eu ffurfio yn ôl ein pwrpasau a chreu strwyth cyfreithlon am gopïo.
Mae copïo cyfreithlon yn aros am drwyddedu synhwyrol.
Roedd perfformiau caneuon gan rhywun arall mewn cafe yn anghyfreithlon unwaith! Chwilia am y stori Ernest Bourget.
Cytuno gyda Gethin mewn egwyddor yn unig ond heb dorri’r gyfraith eto chwaith. Dyma fy marn. Gan fod darpariaeth bob amser yn dilyn ‘galw’ – os oes ‘galw’ o du anghyfreithiol yna efallai y cawn gwell darpariaeth.
Deall dim am y dechnoleg – ydi hi’n bosib gwylio’r rhaglenni ar golyg.com o unrhywle yn y byd? Fe fethes i ddiwedd Pentalar am nad ydi’n bosib gwylio rhaglenni o Brydain ar i-player o lefydd eraill. Fel rhywun sy’n talu am drwydded 24/7 365 dydd y flwyddyn dwi ddim yn gweld pam na ddylen i gael gweld y rhaglenni pryd y mynnaf os ydyn nhw ar gael i bobl eraill ar rhyw fformat arall – er nad ydi hynny ar hyn o bryd yn hawl cyfreithiol.
“Gwasanaeth S4/Clic yn cael ei uwchraddio i fod o gystal safon a gwasanaethau VOD tebyg i iPlayer”
Maen nhw’n mynd i ddechrau dangos rywfaint o raglenni S4C ar iPlayer: http://www.golwg360.com/Celfyddydau/cat85/Erthygl_19068.aspx