Dwi yn y broses ar hyn o bryd o brynu tŷ. Dwi’n ffodus iawn fod gen i deulu sy’n medru darparu blaendal i mi roi i lawr. Dwi’n brynwr cyntaf. Mae gen i swydd sy’n talu cyflog mwy nag anrhydeddus. Ond mae gen i broblem.
Am ryw reswm mae bron a bod pob darparwr morgais yn gwrthod rhoi morgais i mi. Pam? Oherwydd bod gen i Gredit Score isel. Daeth y cyfan fel tipyn o syndod i mi gan mae dim ond un cerdyn credid sydd gen i a does byth mwy nag ychydig gannoedd ar hwnnw a dwi erioed wedi colli taliad ac yn aml iawn dwi’n ei dalu i ffwrdd yn gyfan pob mis. Dwi erioed wedi talu’r un bil yn hwyr a does gen i ddim math o ddyled arall ac eithrio benthyciad myfyriwr sy’n gymharol fychan erbyn hyn.
Mynd ati wedyn i wneud cais i gael gweld fy Credit Record i. Y record yn cadarnhau’r hyn roeddwn i’n gwybod sef fod fy hanes i a dyledion yn gwbl lân. Cysylltu yn ôl gyda’r darparwyr morgais ar oll roedden nhw’n medru dweud oedd bod yna ffurflenni apelio i gael ond fod y broses yna’n medru cymryd misoedd!
Yn y diwedd, dod at wraidd y broblem sef fy mod i wedi symud o un cyfeiriad i’r llall yn ddi-dor bron a bod ers fy mod i’n ddeunaw. Hawdd deall y broblem yna. Ond dyma wnaeth fy ngwylltio i – roedd gen i Gredit Score isel, mae’n debyg, oherwydd NAD oedd gen i ddyledion! Hynny yw, gan fy mod i mor lân gyda fy nyledion doedd dim hanes gen i iddyn nhw fedru ei sgrwtineiddio ag asesu sut un oeddwn i wrth dalu dyledion yn ôl. Petai gen i lond dwrn o gardiau credid a dyled ar bob un mi fyddai fy Nghredit Score yn uwch!
Am system cwbl wallgof! Cosbi pobl sydd heb ddyled ond yn barod i bentyrru mwy o ddyled ar bobl sydd eisoes mewn dyledion.
Yn y diwedd fe wnaethom ni ddarganfod benthyciwr oedd yn fodlon rhoi morgais i mi diolch byth. A hwnnw oedd y Principality. Banc Cymreig.
Mae’n debyg fod gwers fan hyn.
Peth arall sy’n digio fi yw’r Inhertiance Tax. Petaet yn safio dy bres ac yn bod yn ofalus drwy dy fywyd cyfan, cei di dy gosbi gyda threth 40% gan nad wyt ti di bod yn fwy hedonistaidd a di gwario’r cwbl wrth i ti ei dderbyn.
Mae nifer o bobl y dyddiau yma o fewn y maes treth cas yma oherwydd bod gan tŷ gwerth honedig, sydd rywsut yn gwneud hi’n gyfiawn i’r llywodraeth helpu’i hun i bron hanner o dy eiddo.
Fe wnaeth fy ymgynghorydd morgais i fy rhybuddio am hyn wrth brynu’r ty ydw i’n byw ynddo nawr. Diolch i’r drefn roedd gen i forgais ar y cyd ar dy arall felly roeddwn i wedi dangos mod i’n ddigon anghyfrifol efo fy arian i fod yn gymwys am forgais.
Beth oedd yn fy synnu i oedd faint o arian oedd y banciau yn fodlon ei fenthyg i ni. Er fod gen i forgais o ryw £100,000 ar dy arall roedden nhw’n fodlon rhoi morgais o tua £180,000 i fi. A hyn yn syth ar ol y chwalfa ariannol! Roeddwn i a fy mhartner yn ennill llai na £20,000 ar y pryd.
Maen nhw wedi tynhau dipyn nawr. Dwi’n ennill ychydig dros £20,000 ond neb yn fodlon menthyg mwy na £99,000 i mi.
Mae’r holl system fenthyca yn gwbwl wyrdroedig a dwi’n teimlo’n sâl braidd mod i’n prynnu mewn i’r system efo’r tŷ yma.