Pinacl pechod yn y byd hwn yw ymerodraeth ac imperialaeth, boed ar ei wedd dreisgar neu yn ei gynildeb gwleidyddol yn erbyn y gorthrymedig. Mae’r gwleidyddion a’r unigolion nad sy’n gweld y pechod o ymerodraeth yn eu credoau a gweithredoedd yn ddall iddo yn yr un modd ag oeddem ni i gyd yn ddall i’n pechod ni cyn i’r Ysbryd Glân agor ein llygaid. Mae ymerodraeth yn creu niwed, dinistr a phoen ond mae bob amser yn colli yn y pen draw oherwydd fod ei feistr wedi colli’r frwydr olaf lle’i trechwyd gan Frenin y Brenhinoedd – Iesu. Dyna pam yr wyf yn byw mewn gobaith er gwaethaf agweddau na fyn y Cristion eu goddef tuag at Gymru, yr Alban ac Iwerddon o gyfeiriad gwleidyddion Prydeinig yn Llundain ac oddi fewn i’r gwledydd Celtaidd.
Bydd rhaid i wleidyddion sy’n parhau i hyrwyddo imperialaeth yn ei ffurf gynnil yng Nghymru fod yn ofalus iawn oherwydd mae Duw yn Dduw cyfiawn sy’n mynd i’r afael ac anghyfiawnder.
Sylw difyr.
Onid yr Ymerodraeth Rufeinig oedd y cerbyd a symudodd y ffydd Gristionogol trwy Ewrop, gan gynnwys Cymru.
Onid yr Ymerodraeth Brydeinig a rhoddodd yr allu i’r genhadaeth dramor (yr oeddwn yn casglu’n frwd ar ei gyfer yn yr Ysgol Sul) i ledaenu’r neges Gristionogol draw dros y moroedd?
Be fydda hynt y ffydd Gristionogol oni bai bod y ddwy ymerodraeth fwyaf llwyddiannus yn hanes y byd wedi ei gefnogi?
Wel, maen ffaith y bod yr Ysbryd Glan (ar ryw wedd) wedi mwynhau cael reidio ar gefn yr Ymerodraeth Rufeinig ar draws Ewrop ac wedi hynny ar gefn ymerodraethau Prydain ac eraill i bedwar cwr byd. Ond, fy nghred i yw y byddai’r Ysbryd Glan wedi gallu cyrraedd lle bynnag fyddai wedi bod eisiau cyraedd beth bynnag, ymerodraeth neu beidio. Dydy Duw’r ddaear a’r nefoedd ddim yn gorfod dibynnu ar fympwy ac ewyllys ymerodraeth ddaearol. Y ffordd arall rownd mewn gwirionedd, dyna pam y bod pob ymerodraeth yn y diwedd yn dod i ben.
Cymer yr Affrig ôl-goloneiddiedig heddiw (post-colonial yllu) y mae’r Eglwys ar dwf fel nas gwelswyd o’r blaen mewn gwledydd fel Nigeria er fod y cenhadon gwreiddiol wedi dod gyntaf gyda’r ymerodraethau Ewropeaidd. Yn wreiddiol cyrhaeddodd yr Ewropeaid gyda’r Beibl mewn un llaw a’r Dryll yn y llall ac felly rhyw dipyn dipyn o lwyddiant a fu. Heddiw mae Cristnogion yn tramwyo Nigeria a Beibl mewn un llaw ac Addysg yn y naill ac oherwydd hynny y mae’r genhadaeth yn dwyn llawer mwy o ffrwyth.
Gad i mi ei roi mewn cyd-destun arall. Pan oeddw ni yn Kyiev ddwy flynedd yn ôl roedd un Eglwys yn gweld llawer o Buteiniaid yn dod i ffydd. Nawr, fe ellid dadlau oni bai fod y genod yna yn Buteiniaid a ddaeth i gyfarfod a’r Eglwys oedd a chynllun cenhadol i’r Puteiniaid yna ni fyddai’r genod dan sylw byth wedi cyfarfod a Iesu. Hynny yw, er mae y puteindra, mewn ffordd, a ddaeth a’r genod i gyfarfyddiad ag Iesu dydy hynny ddim yn gwneud puteindra yn ok. Yn yr un modd, er fod ymerodraeth wedi mynd a’r Gair am Iesu i rai rhannau o’r byd, dydy hynny ddim yn esgusodi cynsail ddrwg ymerodraeth.
Cytuno.
Ond hoffwn ychwanegu fod rhaid i’r Eglwys fod yn ymwybodol o’i gwendidau ei hunan hefyd a pheidio a bod yn ymerodraethol yn ei dulliau o ledaenu’r efengyl. Mae angen coleddu’r ysbryd o ostyngeiddrwydd a ddangosodd Crist i ni a pheidio “arglwyddiaethu” tros eraill yn ein dulliau o efengylu. Un o’r prif wrthwynebion i efengylwyr yw bod pobl yn teimlo eu bod yn edrych i lawr ar eraill ac yn gwybod yn well na phawb ac fel petaent yn pwyntio’r bys at eraill heb gydnabod eu hangen eu hunain. Prif swyddogaeth yr efengylwr yn yr oes yma rwy’n credu yw mynd allan a chwilo am ble mae Duw ar waith ac aros yno a gweld beth sydd gan Duw eisiau iddo ei wneud.